Ο Συνοικισμός Χαροκόπου του Βασίλη Λιόγκαρη είναι ένα βιβλίο επώδυνης, αλλά αναγκαίας μνήμης, γιατί μόνο όταν η μνήμη πονά, γεννά. Ο Βασίλης Λιόγκαρης ανήκει σ’ εκείνη τη γενιά που πρόφτασε τους ανθρώπους της Ανατολής, έζησε την ανθρωπίλα τους, άκουσε τη βαθιά φωνή τους, είδε τα νωπά τους αίματα στον κρόταφο, ψηλάφισε τις χαρακιές στο δέρμα τους, γεύτηκε τις νοστιμιές τους. Η μνήμη είναι κυρίως μνήμη αισθήσεων και ο Λιόγκαρης θυμάται με όλες τις κεραίες τεντωμένες. Το βιβλίο του είναι μια τοιχογραφία όπου εναλλάσσονται εικόνες οδύνης και εικόνες ευφροσύνης, είναι μια ταινία όπου εγγράφονται οι ρυθμοί, τα ψελλίσματα, οι αναστεναγμοί, η γλώσσα και οι απόηχοι των ανθρώπων που αγάπησε, εκείνων που γεννούσαν κάποτε το παραμύθι της φυλής.

Είναι, τέλος, το μαρτυρολόγιο των ανωνύμων, η μεγάλη λιτανεία των αγωνιστών, των προδομένων, των ευκολόπιστων, του «άλατος της γης».

Μέσα στη γειτονιά του Λιόγκαρη στου Χαροκόπου, διατυπώνεται εν πυκνώ η ιστορία όλου του τόπου και διασώζεται το άρωμα της ρωμιοσύνης. Το βιβλίο είναι ένα ταπεινό μνημόσυνο όλων εκείνων που έφυγαν με την αξιοπρέπεια της αρχοντιάς, προτού προφτάσουν να δουν το όραμα να γίνεται πραγματικότητα του μέλλοντος.

Κώστας Γωργουσόπουλος

Το μυθιστόρημα Συνοικισμός Χαροκόπου τιμήθηκε το 1987 με το Βραβείο Ειρήνης και Φιλίας «Ιπεκτσί».