Κανένας, ιδίως στην ύπαιθρο, δεν έμεινε αμέτοχος. Άλλοι στο μόνιμο αντάρτικο, προπάντων οι νέοι κι άλλοι, εκείνοι που δεν μπορούσαν ν’ αφήσουν τις φαμίλιες τους, παρέμειναν πίσω. Στρατευμένοι κι αυτοί στον αγώνα.

Κανέναν υπολογισμό δεν έκαναν, όταν πήραν τα όπλα και ξεσηκώθηκαν. Δε λογάριασαν την τρομερή δύναμη του εχθρού. Τις ταλαιπωρίες, τις κακουχίες, τις αντεκδικήσεις. Ούτε το κάψιμο των σπιτιών, τους τραυματισμούς, το θάνατο. Κι ούτε πέρασε από τη σκέψη τους ότι ο αγώνας τους αυτός θα ’γραφε ιστορία. Πολλοί δε γνώριζαν καν ιστορία κι ας ήταν οι ίδιοι οι συνεχιστές κι οι δημιουργοί της. Ανύποπτοι οι ίδιοι για όλα τ’ άλλα, εκτός απ’ το ότι έκαναν το καθήκον τους.