Tο «400» ήταν ο τόπος όπου μπορούσες να κάνεις την πιο βαθιά γνωριμία
μ’ αυτό το πλάσμα που λέγεται άνθρωπος. Εδώ η γειτονιά με το θάνατο ξεγύ-
μνωνε τον καθένα, κι αυτούς που στο αριστερό τους μπράτσο φορούσαν μια
κόκκινη ταινία, δηλαδή τους κομμουνιστές, κι αυτούς που ήταν ύποπτοι για συ-
νεργασία με τους κομμουνιστές, κι αυτούς που φρουρούσαν και που κάπου εκεί
σ’ ένα διπλανό δωμάτιο έπαιρναν μέρος στην ανάκριση. Εκεί, στην ανάκριση,
κάθε λέξη μπορούσε να είναι υπεράσπιση ή όπλο. Μα στο «400» δεν μπορού-
σες να κρυφτείς πίσω από λόγια. Εδώ δε ζυγίζονταν όσα είχες πει, μα όσα ήταν
μέσα σου. Κι εκεί μέσα, στο βάθος του εαυτού σου, δεν απέμενε παρά το πιο βα-
σικό. Όλα τα δευτερεύοντα που χρησίμευαν για να εξευγενίζουν, να εξασθε-
νούν ή να ομορφαίνουν τα βασικά γνωρίσματα του χαρακτήρα σου έπεφταν με-
μιάς, λες και τ’ άρπαζε ο σίφουνας που προηγείται από το θάνατο. Δεν έμενε
παρά μόνο το υποκείμενο και το κατηγόρημα: Ο πιστός αντιστέκεται. Ο προ-
δότης προδίνει. Ο μικροαστός απελπίζεται. Ο ήρωας μάχεται. Μέσα στον κάθε
άνθρωπο υπάρχει δύναμη και αδυναμία. Θάρρος και φόβος. Σταθερότητα και
δισταγμός. Καθαρότητα και βρομιά. Κι εδώ δεν απέμενε πια παρά το ένα από
τα δύο. Ή τούτο ή εκείνο.

Γιούλιους Φούτσικ
Γεννήθηκε το 1903 στην Πράγα, και εκτελέστηκε το 1943 από τους Ναζί στο Βερολίνο.
Στέλεχος του τσεχοσλοβακικού κομμουνιστικού κινήματος, συγγραφέας, κριτικός και δημοσιογράφος.
Μέλος του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας από το 1921. Σπούδασε Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Πράγας. Από
τη δεκαετία του 1920 ήταν συντάκτης της εφημερίδας του ΚΚΤ Rudé právo (Κόκκινο Δίκιο) και του κομ-
ματικού περιοδικού Tvorba (Δημιουργία). Το 1930 και 1934-1936 έζησε στην ΕΣΣΔ, στην οποία αφιέ-
ρωσε το βιβλίο του Στη χώρα, στην οποία το δικό μας αύριο είναι χτες (1932) και πολλές επιφυλλίδες και
άρθρα. Στην Τσεχοσλοβακία, τη δεκαετία του 1930, έδρασε αρκετό διάστημα στην παρανομία, ενώ συνέ-
χισε την παράνομη πολιτική δράση του και την περίοδο της χιτλερικής κατοχής της χώρας. Από το 1941
ήταν μέλος της παράνομης ΚΕ του ΚΚΤ και καθοδηγούσε τις παράνομες εκδόσεις του Κόμματος, στις
οποίες δημοσίευε και άρθρα του.
Τον Απρίλη του 1942 έπεσε στα χέρια της Γκεστάπο, από την οποία βασανίστηκε άγρια –χωρίς όμως
να προδώσει κανέναν από τους συντρόφους του στον παράνομο μηχανισμό– και φυλακίστηκε στη φυ-
λακή του Πανκράτς στην Πράγα. Έπειτα από ένα χρόνο, μεταφέρθηκε στη Γερμανία όπου «δικάστηκε»
από τους Ναζί και στη συνέχεια εκτελέστηκε.
Στην απολογία του, ανάμεσα σε άλλα, είπε:
«Ναι, βοήθησα τη Σοβιετική Ένωση, βοήθησα τον Κόκκινο Στρατό. Κι αυτό είναι το καλύτερο που πρό-
σφερα κατά τη διάρκεια της 40χρονης ζωής μου. …Έγινα κομμουνιστής στην Τσεχοσλοβακική Δημο-
κρατία, επειδή δεν μπορούσα και ούτε ήθελα να συμβιβαστώ με το καπιταλιστικό σύστημα. … Μ’ άλλα
λόγια, η παράνομη επαναστατική μου δράση αποσκοπούσε στην κατάκτηση της πραγματικής ελευθερίας
για το λαό, στην προετοιμασία της νίκης για το μελλοντικό τσεχοσλοβακικό σοσιαλιστικό κράτος.»
Στη φυλακή του Πανκράτς, έγραψε το βιβλίο Ρεπορτάζ κάτω απ’ την κρεμάλα, το οποίο δημοσιεύτηκε
το 1945 και μεταφράστηκε σε 70 γλώσσες. Σε αυτό συνοψίζονται οι απόψεις του Γιούλιους Φούτσικ για
το νόημα της ζωής και για το μέτρο της ευθύνης του κάθε ανθρώπου για την τύχη του κόσμου. Ο Φού-
τσικ τιμήθηκε μετά από το θάνατό του με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης (1950), ενώ το 1974, αστεροειδής
που ανακαλύφθηκε από Σοβιετική αστρονόμο ονομάστηκε «2345 FuČik».