Η Πραγματεία είναι λοιπόν μια προσπάθεια να ανακαλύψει αυτό που συνδέει τη φυσική κατάσταση με τον κοινωνικό άνθρωπο. Αλλά με ποια μέσα; Πρώτη παράδοξη απάντηση: «Αφήνοντας λοιπόν στην άκρη όλα τα επιστημονικά βιβλία που δε μας μαθαίνουν παρά να βλέπουμε τους ανθρώπους έτσι όπως μόνοι τους έγιναν.»

Ο Ρουσό αρνείται να θεμελιώσει το δίκαιο βασιζόμενος πάνω στα γεγονότα, μέθοδος που θα κατέληγε στη δικαιολόγηση της παρούσας κατάστασης και των μοναρχικών θέσεων. Ακολουθεί την αντίστροφη μέθοδο: Κρίνει τα γεγονότα βασιζόμενος πάνω στο δίκαιο που παρουσιάζει μια ακρίβεια ίση με εκείνη των μαθηματικών. Αποδοκιμάζει την ιστορία κατά τη γνώμη του, πρόκειται για μεταμόρφωσή της δίνοντάς της ένα ορθολογικό περιεχόμενο. Γι’  αυτό διαλογίζεται: «Μελετώντας τις πρώτες και τις πιο απλές λειτουργίες της ανθρώπινης ψυχής.» Αυτό έκανε στο δάσος του Σεν Ζερμέν: «Για να μελετήσω … αυτό το μεγάλο ζήτημα.»

(Από την εισαγωγή της έκδοσης)