Μέσα από τον πυκνό δραματικό μύθο έπρεπε σιγά-σιγά να πλαστεί μια λογοτεχνική μορφή εμπνευσμένη από την τραγικότερη ίσως μορφή και μια από τις ηρωικότερες του κινήματός μας. Εννοώ τον Νίκο Πλουμπίδη. Έπρεπε να δοθεί σε βάθος και πειστικά αυτό που γράφει γι’ αυτόν ο Ριζοσπάστης στις 14 Αυγούστου 1975 (στην) 21η επέτειο της εκτέλεσής του. «Ξεπερνώντας με υπέροχο μοναδικό τρόπο το προσωπικό του δράμα, μέχρι την τελευταία του στιγμή όλες οι σκέψεις του, τα λόγια του, τα γραφτά του ήταν για το Κόμμα του, το ΚΚΕ, στο οποίο είχε ακλόνητη πίστη τόσο για τη δική του προσωπική δικαίωση όσο και για τη δικαίωση και το θρίαμβο των ιδανικών του Κόμματος του οποίου στάθηκε άξιο και εξαίρετο ηγετικό στέλεχος.»

Ο Αλύγιστος, φυσικά, δεν αποτελεί βιογραφία. Ο ήρωας του μυθιστορήματος είναι λογοτεχνικός και κάθε λογοτεχνικό έργο έχει το δικό του τρόπο να πλάθει τους ήρωές του. Ο μύθος του είναι μια σε βάθος –πες την φανταστική– περιγραφή της πορείας του κεντρικού ήρωα από τη στιγμή της καταγγελίας μέχρι το «πυρ» του εκτελεστικού αποσπάσματος … Ολοκληρώνοντας το παλιό βιβλίο μου (Επί εσχάτης προδοσίας), δεν προσπάθησα να δώσω ένα σχηματικό ημίθεο, αλλά έναν Άνθρωπο με κεφαλαίο στη μορφή του αγωνιστή.

(Από τον Προλογικό σημείωμα του Συγγραφέα στην έκδοση)

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Κώστας Κοτζιάς (1922-1979) ανήκει στη συγγραφική γενιά της Αντίστασης. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά με το αντιστασιακό θεατρικό έργο το Ξύπνημα, που ανέβασαν οι Ενωμένοι Καλλιτέχνες. Το πρώτου του μυθιστόρημα, Καπνισμένος Ουρανός, παίρνει το 1957 το πρώτο βραβείο πεζογραφίας του Δήμου Αθηναίων. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Γαλαρία Νο 7 (1960), Επί εσχάτη προδοσία (1964), το οποίο αποτελεί και την πρώτη μορφή του Αλύγιστου.

Μετά από την επιβολή της δικτατορίας του 1967 εγκαταστάθηκε στη Μόσχα, πρωτοστατώντας στους αγώνες εναντίον της χούντας στην Ελλάδα από τη θέση του Προέδρου της Αντιδικτατορικής Επιτροπής Ελλήνων της ΕΣΣΔ. Την ίδια περίοδο γράφει το μυθιστόρημα Ο Παράνομος, το οποίο αποτελεί μια λογοτεχνική τομή ενάντια στο φασισμό. Ακολούθησαν τα θεατρικά του έργα Ο βασιλιάς, Τα γατόσκυλα, Το βαλιτσάκι και Ανήσυχη νύχτα.

Ο Κ. Κοτζιάς, εκτός από τις μελέτες, τις κριτικές και άλλες εργασίες του, μετέφρασε έργα των Τολστόι, Αμάντο, Λόρκα, Σ. Μόριτς, Αρμπούζοφ κ.ά. στα ελληνικά.