Η Ανάφη ξεκίνησε να είναι τόπος εξορίας την εποχή της στρατιωτική δικτατορία του Θ. Πάγκαλου. Σε αυτό το άγνωστο μέχρι τότε νησί μαρτύρησαν πολλά μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, αλλά και απλοί αγωνιστές του λαού.

Η μακροχρόνια απομόνωση, ο πόλεμος νεύρων, οι στερήσεις, που έφταναν ακόμα και στην παρακράτηση της αλληλογραφίας και του επιδόματος, δεν μπόρεσαν να λυγίσουν τους πολιτικούς εξόριστους στον ξερόβραχο της Ανάφης. Αντίθετα, τους ατσάλωσαν και τους οδήγησαν σε ποιοτικό άλμα στη διαμόρφωση του κομματικού και αγωνιστικού χαρακτήρα τους.

Στις σελίδες του βιβλίου που κρατάει ο αναγνώστης στα χέρια του, ο Νίκος Τζαμαλούκας, μέσα από τις αναμνήσεις του για τα χρόνια που πέρασε εξόριστος στην Ανάφη, μας μεταφέρει τα βάσανα, τις αγωνίες, αλλά και τη θέληση των εξόριστων να αντισταθούν και να βγουν νικητές ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, όπως ήταν η δοκιμασία της πείνας του 1941.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΖΑΜΑΛΟΥΚΑΣ. Ο Νίκος Τζαμαλούκας γεννήθηκε στο χωριό Ζαχάρω της Ολυμπίας του νομού Ηλείας στις 15 Απρίλη 1897. Τελείωσε το δημοτικό και ελληνικό σχολείο στη Ζαχάρω και αργότερα φοίτησε στο γυμνάσιο της Ανδρίτσαινας. Πριν καλά-καλά τελειώσει το γυμνάσιο κατατάχτηκε το 1917 στο στρατό, από τον οποίο αποστρατεύτηκε μόλις το 1922, μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τον ίδιο χρόνο διορίστηκε υπάλληλος σε μια οικονομική υπηρεσία, όπου δούλεψε μέχρι το 1933. Από το 1924 άρχισε να αναμιγνύεται δραστήρια στο συνδικαλιστικό κίνημα. Το 1928 εκλέχτηκε πρόεδρος της Ένωσης Οικονομικών Υπαλλήλων. Για τη συνδικαλιστική του δράση καταδιώχτηκε, πιάστηκε αρκετές φορές και φυλακίστηκε δυο φορές, τη μια για 3 μήνες.

Το 1930 ο Νίκος Τζαμαλούκας μπήκε στις γραμμές του ΚΚΕ. Μέσα από τις γραμμές του πρωτοπόρου κόμματος της εργατικής τάξης, ο Νίκος Τζαμαλούκας πήρε δραστήριο μέρος σε αρκετούς αγώνες των υπαλλήλων και ιδιαίτερα στην οργάνωση και καθοδήγηση της μεγάλης απεργίας των οικονομικών υπαλλήλων το 1932, που κράτησε 9 μέρες και έληξε με νίκη των απεργών. Κατά τη διάρκεια της απεργίας, η Ασφάλεια συνέλαβε την απεργιακή επιτροπή –της οποίας ήταν μέλος και ο Τζαμαλούκας– και την απελευθέρωσε μόνο έπειτα από εξαήμερη απεργία πείνας των συλληφθέντων.

Το 1933 η υπηρεσία στην οποία εργαζόταν τον απέλυσε από τη δουλειά εξαιτίας της δραστήριας συμμέτοχης του στους συνδικαλιστικούς αγώνες των εργατοϋπαλλήλων. Ο Τζαμαλούκας συνέχισε να δουλεύει στη συνδικαλιστική δουλειά ως υπεύθυνος των εφημερίδων Υπαλληλική, Πανοικονομική και Παντριατατική.

Με την κήρυξη της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά τον Αύγουστο του 1936, ο Νίκος Τζαμαλούκας εξακολούθησε να δουλεύει παράνομα μέχρι τον Ιούνη του 1940, οπότε τον συνέλαβε η Ασφάλεια και τον έστειλε εξορία στο ξερονήσι Ανάφη.

Το 1941, μετά από την κατάρρευση, οι Αρχές της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά παρέδωσαν τον Νίκο Τζαμαλούκα, όπως και εκατοντάδες άλλους φυλακισμένους και εξόριστους αγωνιστές, στους χιτλερικούς κατακτητές. Το Σεπτέμβρη του 1942 με άλλους συντρόφους του μεταφέρθηκε στις φυλακές Πειραιά, απ’ όπου στις 29 Δεκέμβρη κατόρθωσε να δραπετεύσει.

Το Φλεβάρη του 1943 η καθοδήγηση του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος της Αθήνας του εμπιστεύτηκε την καθοδήγηση της δουλειάς στις οργανώσεις της αστυνομίας και της χωροφυλακής, όπου δούλεψε δραστήρια.

H Απελευθέρωση βρήκε τον Νίκο Τζαμαλούκα στέλεχος της Λαϊκής Πολιτοφυλακής και μέλος της Κεντρικής της Διοίκησης.

Μετά από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας (Φλεβάρης 1945) έφυγε, μαζί με πολλούς άλλους καταδιωκόμενους αγωνιστές, στη Γιουγκοσλαβία και εγκαταστάθηκε στο Μπούλκες, όπου δούλεψε σε διάφορες δουλειές της κοινότητας των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων.

Το 1949, μετά από την ήττα του ΔΣΕ, μαζί με άλλους πολιτικούς πρόσφυγες, εγκαταστάθηκε στην Τσεχοσλοβακία. Δουλεύοντας στην αρχή στο εργοστάσιο και κατόπιν ως δάσκαλος, δεν έπαψε να παίρνει δραστήριο μέρος στην κομματική και κοινωνική ζωή των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που ζούσαν στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας, να βοηθά στη διαφωτιστική δουλειά. Για την καλή δουλειά του, ο Νίκος Τζαμαλούκας τιμήθηκε με τιμητικές διακρίσεις και παράσημα.

Το 1967 έφυγε για τη Δρέσδη, όπου και πέθανε στις 6 Γενάρη 1969 έπειτα από βαριά αρρώστια.