Παρουσίαση του βιβλίου «Ανιχνεύοντας το Ρεμπέτικο» του Στέφανου Λουκά στον Τύρναβο

Στο κατάμεστο Ουζερί Αστόρια στον Τύρναβο, παρουσιάστηκε η έκδοση της Σύγχρονης Εποχής «Ανιχνεύοντας το Ρεμπέτικο».

Η παρουσίση έγινε από τον Στέφανο Λουκά, συγγραφέα του βιβλίου και μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Όσοι παρευρέθηκαν είχαν την ευκαιρία «να βαδίσουν στα χνάρια» της εμφάνισης και της πορείας του ρεμπέτικου, όπως «ιχνηλατούνται» στις σελίδες του βιβλίου.

Ο Στέφανος Λουκάς επεσήμανε πως πρόκειται για συλλογική δουλειά αρκετών ετών. Τόνισε τη συμβολή μελών της ΚΕ του ΚΚΕ που βοήθησαν στην έρευνα, στην ορθή προσέγγιση των ζητημάτων που πραγματεύεται το βιβλίο και είχαν όλοι τους ιδιαίτερη συμβολή, σημειώνοντας παράλληλα ότι στην έρευνα αξιοποιήθηκαν όλες οι διαθέσιμες πηγές, όπως και η μεγάλη συζήτηση που είχε ξεκινήσει μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» μετά τη μεταπολίτευση, σε μία προσπάθεια του Κόμματος να προσεγγίσει ολοκληρωμένα το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι των αστικών κέντρων.

Έγινε αναλυτική αναφορά στα ζητήματα που προσεγγίζει η συγκεκριμένη μελέτη για το ρεμπέτικο τραγούδι μέσα από την ιστορική, κοινωνική του εξέλιξη σε συγκεκριμένες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες δίνοντας ταυτόχρονα απαντήσεις σε ενδιαφέροντα ερωτήματα όπως «Τελικά το ρεμπέτικο είναι λαϊκό τραγούδι;», «Είναι τραγούδι των λούμπεν ή των λαϊκών στρωμάτων;», «Προωθεί τα ναρκωτικά;», «Πώς παρουσιάζει τη γυναίκα;», «Το τραγούδησαν αστοί ή εργάτες;», «Έχει “πεθάνει” σήμερα ως είδος τραγουδιού;».

Αναδείχθηκε πως: «Η έρευνα και η μελέτη του συγκεκριμένου είδους τραγουδιού, όπως και κάθε μορφή καλλιτεχνικής δημιουργίας ως μορφή κοινωνικής συνείδησης, απαιτεί τον προσδιορισμό των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών με τις οποίες αντικειμενικά εμφανίζεται και εξελίσσεται, αναπτύσσεται ως κοινωνικό φαινόμενο και την εξέλιξή τους. Απαιτεί έρευνα και μελέτη των όρων που μέσα σε αυτές τις συνθήκες δημιουργούν η εργατική τάξη, οι λαοί. Αυτοί γράφουν την πραγματική ιστορία των κοινωνιών και τον μοχλό που κινεί αυτή την ιστορία μέσω της δράσης των ανθρώπων που είναι η ταξική πάλη. Στην καλλιτεχνική δημιουργία επιδρά και πιο συγκεκριμένα η καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί πεδίο ιδεολογικής διαπάλης.

Η συγκεκριμένη εργασία φροντίζει να “δέσει” την έρευνα για το ρεμπέτικο τραγούδι με την ιστορική, κοινωνική, οικονομική εξέλιξη, για να φωτίσει όσο γίνεται αντικειμενικά βασικές πλευρές του συγκεκριμένου κοινωνικού φαινομένου, οι οποίες επίσης αποτελούν πεδίο διαπάλης, όπως: Ποια κοινωνικά τμήματα του πληθυσμού το δημιούργησαν και το ανέπτυξαν, ποιες κοινωνικές τάξεις και στρώματα εκφράζει ως λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, γιατί είναι πραγματική λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία, ποια είναι η εξέλιξή της κλπ. Άλλωστε το ρεμπέτικο τραγούδι συντροφεύει τους λαϊκούς ανθρώπους σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, τις οποίες επίσης αναδεικνύει σαν γνήσιο λαϊκό τραγούδι. Γι’ αυτό και άντεξε στον χρόνο ως τις μέρες μας.(…) Για να ερευνηθεί ολοκληρωμένα και ολόπλευρα το ρεμπέτικο τραγούδι, σε όλες τις πτυχές και τις παραμέτρους που το συνθέτουν ως καλλιτεχνική μουσικοστιχουργική λαϊκή δημιουργία και ως κοινωνικό φαινόμενο, θα χρειαζόταν τόμους. Είναι πολυσύνθετο φαινόμενο. Ερχεται από πολύ μακριά από το ιστορικοκοινωνικό παρελθόν ως λαϊκή δημιουργία που εμφανίζεται στα αστικά κέντρα. Εχει τεράστια εξέλιξη -έχει βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα των ταξικών αντιπαραθέσεων όπως κάθε λαϊκή δημιουργία- και ταυτόχρονα αποτελεί αντικείμενο διαμάχης ακόμη και στις έρευνες και μελέτες για την ιστορική εμφάνισή του και τις ρίζες του ποιες κοινωνικές ομάδες, τάξεις, στρώματα αντιπροσωπεύει και εκφράζει, από ποιες ανάλογες ομάδες δημιουργήθηκε και προέρχεται.

Στην εργασία αυτή γίνεται προσπάθεια να δοθεί όσο είναι δυνατό μια πιο ολοκληρωμένη καταγραφή της έρευνας που έχει γίνει γύρω από την ορολογία «ρεμπέτης», «ρεμπέτικο». Δίνεται μια καταγραφή της συζήτησης σχεδόν όλων των απόψεων γύρω από την ετυμολογία της λέξης «ρεμπέτικο», γιατί ως συζήτηση έχει πλέον ιστορική σημασία και η καταγραφή της φωτίζει πλευρές ιστορικοκοινωνικές, που έχουν σχέση με το συγκεκριμένο είδος λαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας».

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην εμφάνιση ρεμπέτικων τραγουδιών με αναφορές στην εργατική τάξη, αλλά και την επίδραση της ταξικής πάλης στο ρεμπέτικο τραγούδι, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Η ταξική πάλη επιδρά στις εργατικές – λαϊκές συνειδήσεις, άρα και στον λαϊκό πολιτισμό, τη λαϊκή καλλιτεχνική δημιουργία. Αφετέρου το ρεμπέτικο ως λαϊκή δημιουργία καταπιάστηκε και ανέδειξε όλα τα κοινωνικά φαινόμενα που υπάρχουν σε μια ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία και μάλιστα σε συνθήκες μιας νέας απότομης προλεταριοποίησης μεσαίων στρωμάτων λόγω της μικρασιατικής προσφυγιάς.

Στη συνέχεια τοποθετήθηκε από τους δημιουργούς του με καλλιτεχνικό έργο στην περίοδο της Κατοχής, του εμφυλίου πολέμου, αλλά και μεταπολεμικά με το κράτος της πιο βάρβαρης καταστολής ενάντια στο εργατικό, στο λαϊκό κίνημα και στην οργανωμένη πολιτική πρωτοπορία του το ΚΚΕ, με εκτελέσεις, δολοφονίες, εξορίες και φυλακές. Και έδωσε το ρεμπέτικο σε όλη αυτήν την περίοδο αριστουργήματα, σε τέτοιο βαθμό και μαζικότητα που η λογοκρισία τα έβγαζε παράνομα.

Οι λαϊκοί δημιουργοί έγραψαν τραγούδια και για την Αντίσταση και για την πάλη του ΔΣΕ. Αλλά και στη συνέχεια όταν το ΚΚΕ το περνά η αστική τάξη στην παρανομία, οι λαϊκοί δημιουργοί του ρεμπέτικου συνεχίζουν να γράφουν τραγούδια για τις συνθήκες που δημιουργούσε το καθεστώς των φυλακών της εξορίας των στρατοδικείων, των εκτελέσεων».