Κατάλογος - Tο ικρίωμα

Στο έργο αυτό, το ερώτημα που θέτει ο συγγραφέας είναι στ’ όνομα ποιας σκοπιμότητας μια ολόκληρη κοινωνία πρέπει να αγωνίζεται με πάθος για να κρύψει κάποια έλκη, κάποιες μεμονωμένες πληγές που έχουν παρουσιαστεί στο κορμί της.

Έργο γραμμένο στη δίνη των αλλαγών που έφερνε η πολιτική της Περεστρόικα. Των αλλαγών εκείνων που επέφερε συνολικά το αδυνάτισμα των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής και η επικύρωση των νόμων της αγοράς ως εργαλείου για την επίλυση των νέων απαιτήσεων που έθετε η πορεία της οικοδόμησης τόσο στον χαρακτήρα της οικοδόμησης, την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων της κοινωνίας όσο και στο επίπεδο των κοινωνικών συνειδήσεων και πρακτικών, την επανεμφάνιση άλλων ηθών και αξιών που έρχονταν από το σκοτάδι του παρελθόντος, διεκδικώντας να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος εις βάρος όσων είχε αναδείξει μέχρι τότε η οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

« (…) Όπως και σ’ όλα τα προηγούμενα έργα του, ο Αϊτμάτοφ όχι μονάχα δεν αποστρέφει το βλέμμα του από τις «οδυνηρές πληγές» του παρλεθόντος, αλλά, αντίθετα, τις νιώθει ακόμα πιο έντονα καθώς τις εξετάζει σε πολύ κοντινή απόσταση, τη μια πλάι στην άλλη, προσπαθώντας να αποκαλύψει τις κοινές κοινωνικοψυχολογικές ρίζες τους. Ο Αϊτμάτοφ αναγκάζει  τους ήρωές του να στοχάζονται βαθιά, με πάθος για να βρουν τις ρίζες της ανθρώπινης αδικίας, ν’ ανακαλύψουν τη φύση της ατιμίας και της σκληρότητας (…)»

Νικολάι Ποτάποφ