Κατάλογος - Ο Μπελέτης

Ο Μπελέτης του Ν. Κυτόπουλου, αντιστασιακού συγγραφέα, 4η έκδοση (1η έκδοση το 1965 στο Βουκουρέστι) αποτελεί ένα αντιστασιακό μυθιστόρημα, που στηρίζεται σε αυτοβιογραφικά στοιχεία και συγκεκριμένα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν κατά τη μεταβαρκιζιανή εποχή, στην περιοχή του Έβρου, γενέτειρα του συγγραφέα.

Η περιοχή αυτή της Ελλάδας γνωρίζει την τριπλή κατοχή και παράλληλα διεκδίκηση από τους Βούλγαρους - Τούρκους - Γερμανούς. Νεαρός αντάρτης τότε, ο Νίκος Κυτόπουλος, με τη συγκλονιστική αφήγηση του Μπελέτη του, κατασκευάζει την εικόνα ενός ομορφοχτισμένου συγχωριανού, που η φασιστική ιδεολογία τον μετατρέπει από ήμερο λεβέντη σε κτηνώδη εκτελεστή και τετραπλό κατάσκοπο, καταδότη, βρώμικο μαυραγορίτη και λαθρέμπορο με κυρίαρχη φιλοσοφία το κέρδος και την ικανοποίηση του τερατώδους εγωισμού του. Τα εγκλήματά του που ζωντανεύει με τη ρεαλιστική, ζωντανή και γρήγορη πένα του ο συγγραφέας προκαλούν ρίγη φρίκης κι αποτροπιασμού στον αναγνώστη.

Μέσα από όλη αυτή την εξιστόρηση με τους κοφτούς και καίριους διαλόγους αναπτύσσεται ανάγλυφα η ηθική του πολέμου, για να γίνει ξεκάθαρη η διάκριση ανάμεσα στα ύψιστα ιδανικά για τα οποία αγωνιζόταν η Αντίσταση, και εκείνα που απέβλεπε ο φασισμός την ίδια ώρα.

Η περιγραφική δεινότητα στην αποτύπωση του ψυχικού βάραθρου του Μπελέτη, των αισθημάτων των προσώπων που τον περιβάλλουν και η λεπτομερειακή απόδοση των αντιδράσεών τους, σε κάθε στιγμή, δημιουργεί πορτρέτα έντονα ρεαλιστικά.

Για το έργο του αυτό τιμήθηκε ο Νίκος Κυτόπουλος από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, το 1980, με το βραβείο Μενέλαου Λουντέμη.