Κατάλογος - Iδεολογικά

Στην παρούσα έκδοση ανθολογούνται κείμενα του Μάρκου Αυγέρη που εκδίδονται κατά τη δεκαετία του 1950 και έχουν αναφορά σε θέματα αισθητικής θεωρίας, λαϊκού πολιτισμού, κριτικής θεωρίας και ιδεολογίας.

Ο αναγνώστης μέσα από τα κείμενα που ανθολογούνται στην έκδοση θα διέλθει της κριτικής στον αστικό πολιτισμό και τις ιδεολογικές αφετηρίες του για την πραγματικότητα, οι οποίες εμποτίζουν την αισθητική αντίληψη, αλλά και την πολιτιστική πρόταση, να εξετάσει την ιστορικότητα των μεταβολών αυτών και την τομή που πραγματοποιείται με την Οκτωβριανή Επανάσταση στην κατεύθυνση των επαναστατικών σοσιαλιστικών ιδεών στην τέχνη. Ακόμα, σύγχρονα ιδεολογήματα που αφορούν την καλλιτεχνική ελευθερία, το στοιχείο της λαϊκότητας απαντώνται μέσα από τις σκέψεις του Μάρκου Αυγέρη.

Ανάμεσα σ’ εκείνα που μπορεί να βρει στην έκδοση αυτήν ο αναγνώστης είναι το «Ηθικό κριτήριο του Πολιτισμού», το «Δυτικό πολιτισμό και τα γνωρίσματά του», τον «Αστικό Πολιτισμό και την πολλαπλότητα των αρχών», αλλά και μια ενδιαφέρουσα «Συζήτηση με τον Καμύ», μια κριτική στη μεταφυσική σκέψη με το άρθρο «Ο πανικός του χρόνου και η ιδεολογική άμυνα του αστισμού». Ακόμα, «Από την πάλη των Ιδεών», «Οι δρόμοι της ελευθερίας», «ο Λένιν και η Οκτωβριανή Επανάσταση», «Οι ανεξάρτητοι και τα ιερά ψεύδη», αλλά και «Οι κροκόδειλοι κι ο έρωτας της ελευθερίας», «Και πάλι ο Πάστερνακ, το Πνεύμα και η Ελευθερία» και «Η ελευθερία φαίνεται από τους καρπούς της» κ.ά.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

ΜΑΡΚΟΣ ΑΥΓΕΡΗΣ (1884-1973). Γιος φαρμακοποιού στην Καρίτσα της Ηπείρου, ο Αυγέρης γεννήθηκε στα Γιάννενα στις 18 Φλεβάρη 1884. Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν το όνομά του στα επίσημα χαρτιά, αλλά ως Μάρκος Αυγέρης θα «ζει» για πάντα στα Ελληνικά Γράμματα, στην αγωνιστική ιστορία του λαού μας και του Κόμματός του, του ΚΚΕ.

Ο Μάρκος Αυγέρης έρχεται το 1901 στην Αθήνα και εισάγεται στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, από το οποίο αποφοιτά το 1907. Ο «γιατρός», όπως τον έλεγαν μέχρι τέλους οι φίλοι του, φοιτητής ακόμα κάνει τη λογοτεχνική εμφάνισή του, δημοσιεύοντας ποιήματα στο σπουδαίο περιοδικό της εποχής Νουμάς.

Από τα 1910 αρχίζει να ερευνά, να εκδίδει, να μελετά και να γράφει μνημειώδους αξίας θεωρητικά έργα για την ξένη και την ελληνική λογοτεχνία, θέτοντας συστηματικά κοινωνικά κριτήρια για το ρόλο της, αλλά και της κριτικής της. Ταυτόχρονα, μεταφράζει Αριστοφάνη, Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Γκαίτε, Ίψεν, Λάτσκο, Ουγκό, Μάιτερλιγκ. Τη δεύτερη δεκαετία του αιώνα μας ο μέγιστος δάσκαλος του λαού μας, ο Δημήτρης Γληνός, του αναθέτει την επιμέλεια των πρώτων διδακτικών βιβλίων της δημοτικής γλώσσας.

Οι μαρξιστικές ιδέες, που από νέος εγκολπώθηκε ο Αυγέρης και ζύμωσε το έργο του με αυτές, «γιγαντώθηκαν» με τη στρατολόγησή του στο ΕΑΜ, του οποίου διατέλεσε Γενικός Γραμματέας (όταν έφυγε ο Νίκος Καρβούνης στο βουνό) και, βέβαια, με την ένταξή του στο ΚΚΕ, στο οποίο εντάχτηκε το 1944 (κατά μαρτυρία της Έλλης Αλεξίου) και στο οποίο παρέμεινε πιστός μέχρι το θάνατό του (8 Ιούνη 1973).

Ο Νίκος Εγγονόπουλος θα πει ότι «όσο θα περνά ο καιρός τόσο θα τρανεύει το όνομα του Μάρκου Αυγέρη, τόσο πιο πολύ θα φανερώνεται η μεγάλη σημασία της δουλειάς του μέσα στο πνευματικό ελληνικό στερέωμα» και ο Γιάννης Τσαρούχης, όταν στα χρόνια της δικτατορίας ήταν στο εξωτερικό, γράφει ότι «ήταν ένας από τους λίγους ανθρώπους που μ’ έκαναν να νοσταλγώ την Ελλάδα, που δεν πρέπει να ’ναι μόνο φως και ουρανός». Ένας αγωνιστής και δημιουργός, που θα διδάσκει πάντα με το ιδεολογικό και ανθρώπινο ήθος του.